Tweet |
Müslüman bilim insanı El Cezeri'nin 13'üncü yüzyılda kaleme aldığı Kitab-ül Hiyel'deki makine çizimlerinin çalışır makinelere dönüştürüldüğü Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri sergisi, Kartal’da meraklılarını ağırlayacak. 1 Haziran Perşembe Günü Kartal Belediyesi Organik Pazar Etkinlik Çadırı’nda saat 12.00’de açılışı gerçekleştirilecek olan sergi Haziran ayı süresinde vatandaşları ağırlayacak.
Sergi, Durmuş Çalışkan'ın 15 yılı aşkın çalışmalarının meyvesi olarak dünyada bir ilkin gerçekleştirildiği Cezeri'nin makinelerinin eş ölçekte, aynı malzeme ve teknik ile üretilmesi ile ortaya Cezeri'nin yol göstericiliğinden yola çıkarak yapılmış olağanüstü makinelerden oluşuyor.
Sergide, Filli Su Saati, Yılan Mekanizması, Kayıkçılı Su Saati Çalgıcı Figürü, Çocuklu Otomatik Lavabo, Tavus Kuşlu Otomatik Lavabo, İçecek Sunan Çocuk Otomatı, Kan Ölçme Otomatı, Dört Sürgülü Kapı Kilidi, Geometrik Çizim Aleti ve Küresi ile Çok Amaçlı Kefe Uygulamasının arasında bulunduğu çok sayıda eser sergilenecek.
El Cezeri
Bilimi, sanatı ve şehirleşmeyi bir an olsun elden bırakmayan Artuklu Devleti’nde, üç farklı sultan himayesinde başmühendis olarak sarayda yaşamış olan Orta Çağ’ın büyük dâhisi Cezeri, icat ettiği makine ve düzeneklerle mekanik tarihinde büyük bir çığır açtı. Cezeri, kendi ayakları üzerinde duran, insan biçimli, insandan ayırt edilememe maksadı taşıyan, mekanizmasının tüm aksamı beden içinde gizlenmiş formlarda makineler ile android robotların ilk atalarını üretti.
Bunun yanı sıra içinde yaşadığı zamanı yönetme arzusuyla, saat mekaniği üzerine geliştirdiği çalışmalarla, zamanın içinden dışına doğru çıkarak ışıklı bir güne teslim olmak yerine, 24 saatlik tam bir günü fethetme amacını gütmüştür. İnsanoğlu artık zamanın içindeki yerini terk edip onun dışına çıkmıştır.
Cezeri’nin en dikkat çeken özelliği devrimciliği; makine kavramını yeniden inşa ederken dönemin kültürel birikimini yansıtacak şekilde makineyi sanatla birleştirmesidir. Cezeri geçmiş medeniyetlerden ve kendi medeniyetinden gelen bilimsel birikimden etkilenerek pratik ile teorik bilginin birleştiği bir dünya kuruyor. Onun, soyutlama yeteneği çok yüksek mekaniği sayesinde, oluşturduğu büyük birikim, Avrupa’da kendi döneminden ziyade, mekaniğin endüstriye daha yakın olduğu geç dönemde çok daha fazla işe yarıyor.
Eşapman, krank mili, tıkaçlı şamandıra ile birlikte teknoloji tarihine armağan edilen geri besleme fikri, gibi çalışmalar, Cezeri’nin birikiminden hayata geçirilen buluşların sadece küçük bir kısmı.
Cezeri üzerine 1900’lü yılların başından beri çeşitli Batılı ve Türk bilim tarihçileri çalışmış olsa da mühendislik yönüne dair tam bir araştırma ortaya koyulamamış, maketleri dışında makinelerinin çalışır durumda rekonstrüksiyonları üretilmemişti.
Durmuş Çalışkan, ömrünün son 20 yılı aşkın süren çalışmaları sayesinde Cezeri’nin tüm makinelerini analiz ederek hesaplamalarını ve proje rekonstrüksiyonlarını tamamladı. Nihayetinde makineleri çalışır vaziyette, aslına uygun olarak yeniden üretmeye başladı. Çalışkan’ın vefatının ardından, geride bıraktığı projeleri bir sonraki aşamaya taşımak üzere İstanbul Cezeri Müzesi kuruldu. Cezeri’yi ülke gündemine taşıyan bu sergi koleksiyonunda bulunan, orijinal prensiplerine uygun olarak çalışan interaktif makineler, dijital film ve malzemeler, etkileyici görseller ve masalsı hikâye sayesinde hem mekanik hem de İslam bilim tarihinin eksik parçalarını tamamlamış oldu. Böylece Cezeri ve mekanik tarihine dair en geniş ve ayrıntılı koleksiyon ortaya çıktı. Hikâyesinin, mekaniğin canlı nesneleri ile anlatıldığı sergide, tarihsel bağlamı vurgulamak ve arka planı göstermek için bilimsel açıdan zengin, geniş bir görsel malzeme havuzuna yer verildi.
Cezeri’nin dünyası çocuklara, mekaniğin ve bilimin temel prensiplerini eğlenceli bir şekilde öğrenmenin mümkün olduğunu anlatan özel bir mecra. İlham vermek üzere üretilen her şey, çocukların bilimi benimsemeleri, Cezeri’yi ve onun katkılarını bilim tarihi içerisinde anlamalarını amaçlayarak tasarlandı.
Bu zengin koleksiyonun önemli bir kısmı Haziran ayı boyunca Kartal Organik Pazar Etkinlik Çadırı’nda ziyaretçilerini bekliyor olacak.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 30 | 26 | 1 | 3 | 68 | 20 | 81 | +48 |
2 | Fenerbahçe | 30 | 25 | 1 | 4 | 79 | 25 | 79 | +54 |
3 | Trabzonspor | 30 | 15 | 11 | 4 | 51 | 40 | 49 | +11 |
4 | Beşiktaş | 30 | 14 | 12 | 4 | 40 | 36 | 46 | +4 |
5 | Kasımpaşa | 30 | 12 | 11 | 7 | 53 | 55 | 43 | -2 |
6 | Başakşehir FK | 30 | 12 | 12 | 6 | 38 | 35 | 42 | +3 |
7 | Çaykur Rizespor | 30 | 12 | 12 | 6 | 36 | 47 | 42 | -11 |
8 | Antalyaspor | 30 | 10 | 9 | 11 | 35 | 33 | 41 | +2 |
9 | Adana Demirspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 46 | 39 | 39 | +7 |
10 | Alanyaspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 38 | 42 | 39 | -4 |
11 | Sivasspor | 30 | 9 | 10 | 11 | 36 | 43 | 38 | -7 |
12 | Samsunspor | 30 | 10 | 14 | 6 | 35 | 41 | 36 | -6 |
13 | Kayserispor | 30 | 10 | 11 | 9 | 36 | 43 | 36 | -7 |
14 | MKE Ankaragücü | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 39 | 33 | -3 |
15 | Hatayspor | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 40 | 33 | -4 |
16 | Konyaspor | 30 | 7 | 11 | 12 | 31 | 42 | 33 | -11 |
17 | Gaziantep FK | 30 | 8 | 15 | 7 | 34 | 44 | 31 | -10 |
18 | Fatih Karagümrük | 30 | 7 | 14 | 9 | 34 | 38 | 30 | -4 |
19 | Pendikspor | 30 | 7 | 15 | 8 | 34 | 61 | 29 | -27 |
20 | İstanbulspor | 30 | 3 | 20 | 7 | 22 | 55 | 13 | -33 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 27 | 21 | 5 | 1 | 64 | 23 | 64 | +41 |
2 | Göztepe | 27 | 17 | 5 | 5 | 45 | 15 | 56 | +30 |
3 | Sakaryaspor | 27 | 13 | 6 | 8 | 41 | 28 | 47 | +13 |
4 | Çorum FK | 27 | 13 | 8 | 6 | 44 | 28 | 45 | +16 |
5 | Kocaelispor | 27 | 13 | 8 | 6 | 39 | 31 | 45 | +8 |
6 | Bodrumspor | 27 | 12 | 7 | 8 | 35 | 19 | 44 | +16 |
7 | Boluspor | 27 | 12 | 8 | 7 | 26 | 28 | 43 | -2 |
8 | Bandırmaspor | 27 | 11 | 8 | 8 | 37 | 24 | 41 | +13 |
9 | Gençlerbirliği | 27 | 10 | 7 | 10 | 31 | 26 | 40 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 27 | 10 | 7 | 10 | 26 | 21 | 37 | +5 |
11 | Ümraniyespor | 27 | 9 | 12 | 6 | 32 | 39 | 33 | -7 |
12 | Keçiörengücü | 27 | 8 | 11 | 8 | 24 | 33 | 32 | -9 |
13 | Manisa FK | 27 | 7 | 10 | 10 | 33 | 33 | 31 | 0 |
14 | Şanlıurfaspor | 27 | 6 | 12 | 9 | 23 | 30 | 27 | -7 |
15 | Tuzlaspor | 27 | 7 | 14 | 6 | 26 | 43 | 27 | -17 |
16 | Adanaspor | 27 | 8 | 16 | 3 | 21 | 40 | 27 | -19 |
17 | Altay | 27 | 5 | 19 | 3 | 12 | 55 | 15 | -43 |
18 | Giresunspor | 27 | 2 | 21 | 4 | 12 | 55 | 7 | -43 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 29 | 21 | 4 | 4 | 66 | 24 | 67 | +42 |
2 | Van Spor FK | 29 | 19 | 5 | 5 | 48 | 29 | 62 | +19 |
3 | Bucaspor 1928 | 29 | 17 | 3 | 9 | 42 | 18 | 60 | +24 |
4 | 1461 Trabzon FK | 29 | 16 | 6 | 7 | 54 | 30 | 55 | +24 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 30 | 15 | 6 | 9 | 42 | 25 | 54 | +17 |
6 | Ankaraspor | 30 | 13 | 6 | 11 | 38 | 26 | 50 | +12 |
7 | Ankara Demirspor | 29 | 13 | 12 | 4 | 34 | 31 | 43 | +3 |
8 | Karacabey Belediye Spor | 30 | 11 | 10 | 9 | 30 | 27 | 42 | +3 |
9 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 29 | 12 | 13 | 4 | 33 | 29 | 40 | +4 |
10 | Diyarbekir Spor | 29 | 11 | 11 | 7 | 32 | 29 | 40 | +3 |
11 | Hes İlaç Afyonspor | 29 | 8 | 11 | 10 | 18 | 28 | 34 | -10 |
12 | Kırklarelispor | 30 | 8 | 12 | 10 | 22 | 34 | 34 | -12 |
13 | Nazilli Belediyespor | 30 | 10 | 13 | 7 | 35 | 49 | 34 | -14 |
14 | Altınordu | 29 | 7 | 12 | 10 | 32 | 30 | 31 | +2 |
15 | Serik Belediyespor | 30 | 7 | 13 | 10 | 23 | 33 | 31 | -10 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 29 | 7 | 15 | 7 | 28 | 48 | 25 | -20 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 30 | 5 | 19 | 6 | 27 | 57 | 21 | -30 |
18 | Bursaspor | 29 | 5 | 16 | 8 | 22 | 48 | 20 | -26 |
19 | Adıyaman FK | 29 | 3 | 21 | 5 | 19 | 50 | 14 | -31 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 22 | 17 | 1 | 4 | 45 | 10 | 55 | +35 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 23 | 16 | 0 | 7 | 40 | 11 | 55 | +29 |
3 | 52 Orduspor FK | 23 | 12 | 6 | 5 | 30 | 21 | 41 | +9 |
4 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 23 | 11 | 6 | 6 | 28 | 19 | 39 | +9 |
5 | Edirnespor | 22 | 10 | 8 | 4 | 35 | 22 | 34 | +13 |
6 | K.Çekmece Sinopspor | 23 | 9 | 8 | 6 | 33 | 23 | 33 | +10 |
7 | İnegöl Kafkas GK | 22 | 8 | 6 | 8 | 23 | 23 | 32 | 0 |
8 | Artvin Hopaspor | 22 | 8 | 7 | 7 | 29 | 20 | 31 | +9 |
9 | Mardin 1969 Spor | 22 | 9 | 9 | 4 | 28 | 24 | 31 | +4 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 22 | 8 | 10 | 4 | 20 | 31 | 28 | -11 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 23 | 8 | 13 | 2 | 24 | 36 | 26 | -12 |
12 | Gümüşhanespor | 23 | 4 | 10 | 9 | 16 | 34 | 21 | -18 |
13 | Kırıkkalegücü FK | 22 | 5 | 12 | 5 | 13 | 29 | 20 | -16 |
14 | Malatya Arguvanspor | 22 | 2 | 16 | 4 | 9 | 35 | 10 | -26 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 22 | 2 | 17 | 3 | 15 | 50 | 9 | -35 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
03/04/2024 | Antalyaspor | vs | MKE Ankaragücü |
03/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Beşiktaş |
03/04/2024 | Fenerbahçe | vs | Adana Demirspor |
03/04/2024 | Galatasaray | vs | Hatayspor |
03/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Alanyaspor |
03/04/2024 | İstanbulspor | vs | Çaykur Rizespor |
03/04/2024 | Kayserispor | vs | Kasımpaşa |
03/04/2024 | Konyaspor | vs | Trabzonspor |
03/04/2024 | Samsunspor | vs | Pendikspor |
03/04/2024 | Sivasspor | vs | Fatih Karagümrük |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/04/2024 | Keçiörengücü | vs | Çorum FK |
02/04/2024 | Şanlıurfaspor | vs | Sakaryaspor |
02/04/2024 | Boluspor | vs | Gençlerbirliği |
02/04/2024 | Manisa FK | vs | Bodrum FK |
03/04/2024 | Tuzlaspor | vs | Ümraniyespor |
03/04/2024 | Adanaspor | vs | Eyüpspor |
03/04/2024 | Altay | vs | Bandırmaspor |
03/04/2024 | Kocaelispor | vs | Göztepe |
04/04/2024 | Erzurumspor FK | vs | Giresunspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
23/03/2024 | Altınordu | vs | Esenler Erokspor |
23/03/2024 | Ankara Demirspor | vs | Zonguldak Kömürspor |
23/03/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | 1461 Trabzon FK |
23/03/2024 | Bursaspor | vs | Kırklarelispor |
23/03/2024 | Nazilli Belediyespor | vs | Hes İlaç Afyonspor |
24/03/2024 | Adıyaman FK | vs | Serik Belediyespor |
24/03/2024 | Ankaraspor | vs | Diyarbekir Spor |
24/03/2024 | Bucaspor 1928 | vs | Kırşehir Futbol SK |
24/03/2024 | Karacabey Belediye Spor | vs | Van Spor FK |
24/03/2024 | Bucaspor 1928 - Kırşehir Futbol SK | Bucaspor 1928 ligde evindeki son 13 maçında hiç kaybetmedi | Bucaspor 1928 yenilmez |
24/03/2024 | Adıyaman FK - Serik Belediyespor | Adıyaman FK ligdeki son 14 maçında hiç kazanamadı | Serik Belediyespor yenilmez |
24/03/2024 | Ankaraspor - Diyarbekir Spor | Ankaraspor ligde evindeki son 15 maçında hiç kaybetmedi | Ankaraspor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
23/03/2024 | İnegöl Kafkas GK | vs | 52 Orduspor FK |
23/03/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | Artvin Hopaspor |
24/03/2024 | Aliağa Futbol A.Ş. | vs | Tarsus İdman Yurdu |
24/03/2024 | Edirnespor | vs | K.Çekmece Sinopspor |
24/03/2024 | Gümüşhanespor | vs | Mardin 1969 Spor |
24/03/2024 | Karabük İdmanyurdu Spor | vs | Talasgücü Belediyespor |
24/03/2024 | Kırıkkalegücü FK | vs | Malatya Arguvanspor |